یکی از دغدغه های مهم کاربران و توسعه دهندگان از زمان پیدایش بلاکچین بیت کوین این بود که چطور می توانند به اطلاعات درون زنجیره ای بلاکچین ها و فعالیت های انجام گرفته درون آنها دسترسی پیدا کنند؟ به طور مثال چگونه می توان فهمید هش ریت کنونی شبکه چقدر است؟ یا دیگر اطلاعات بلاک های جدید چگونه قابل مشاهده است؟ مرورگرهای بلاکچینی با این هدف راه اندازی شده اند و هر روزه تلاش کردند با ارائه امکانات بیشتر پاسخگوی سوالات کاربران باشند. اما مرورگر بلاکچینی چیست و چه کاربردی دارد؟ در ادامه می خواهیم شما را با مفهوم مرورگر یا جستجوگر بلاکچین، نحوه عملکرد و انواع آن آشنا کنیم.
جستجوگر بلاکچین چیست؟
نام دیگر جستجوگر بلاکچین "مرورگر بلاکچین" و یک ابزار جستجو مشابه مرورگرهای وب گردی است. یک اپلیکیشن یا یک سایت به منظور جستجو و مرور در بلاکچین را جستجوگر بلاک (Block Explorer) یا جستجوگر بلاکچین (Blockchain Explorer) می نامند. در واقع موارد استفاده از جستجوگر بلاکچین شامل مشاهده آدرس ها، بلاک ها و تراکنش هاست. کلیه کاربران بیت کوین و آلت کوین برای رصد کردن تراکنش های انجام شده خود وابسته به استفاده از مرورگرهای بلاکچین هستند. اما تنها بخش محدودی از کاربران آگاه به کاربرد کامل این مرورگرها هستند.
به طور مثال در یک مرورگر مربوط به پلتفرم اتریوم امکان بررسی تراکنش های توکن USDT روی بلاکچین این شبکه وجود دارد.
نکته: موضوع مهمی که باید در نظر داشته باشید عدم امکان استفاده از یک مرورگر بلاکچینی برای بلاکچینی است که با آن همخوانی ندارد.
مثلا شما قادر به ردیابی تراکنش های لایت کوین با یک مرورگر بلاکچین بیت کوین نخواهید بود. برای این منظور شما به یک مرورگر بلاکچین لایت کوین نیاز دارید.
بیشتر بخوانید: بلاکچین به زبان ساده
اطلاعات مرورگر بلاکچینی
در اولین صفحه از بلاک اسکپلورر امکان دستیابی به اطلاعاتی نظیر حجم تراکنش ها، قیمت ارز دیجیتال، تعداد تراکنش ها، نرخ هش شبکه و... تست. همچنین جزئیات اطلاعاتی نظیر قیمت، اندازه ممپول(اتاق انتظار برای تراکنش های تایید نشده) و... توسط یک سری نمودارها قابل مشاهده است. در آخر اطلاعات دیگری نظیر آخرین بلاک ها و تراکنش ها به شما نشان داده می شود.
کدام افراد از جستجوگر بلاکچین استفاده می کنند؟
افرادی که قصد مشاهده و بررسی وضعیت تراکنش های خود را دارند نظیر کاربران پلتفرم های بلاکچینی و تریدرها از این مرورگرهای بلاکچینی استفاده می کنند. در زمان شروع یک تراکنش توسط کاربر یک هش تراکنش ایجاد می شود که می توان از آن برای یافتن اطلاعات مربوط به جزئیات پرداخت و موفق بودن یا نبودن یک تراکنش در بلاکچین اکسپلورر استفاده نمود.
ماینرها نیز از دیگر کاربران جستجوگر بلاکچین هستند. دلیل استفاده آنها از بلاک اکسپلورر بررسی تایید بلاک استخراج شده آنهاست. به این خاطر که پاداش بلاک در صورت تایید آن به آنها تعلق خواهد گرفت.
آشنایی با انواع مرورگرهای بلاکچینی
هر کدام از شبکه های بلاکچینی دارای مرورگر خاص خود هستند. به عنوان نمونه امکان مشاهده تراکنش های اتریوم با مرورگر بیت کوین وجود ندارد.
یک سری رمزارزهای محبوب نظیر اتریوم و بیت کوین دارای چندین مرورگر مختلف هستند. به طور مثال حدود دها مرورگر بیت کوین نظیر بلاک چر(Blockchair)، بلاکچین دات کام(Blockchain.com)، بلاک سایفر(BlockCypher) و توکن ویو(Tokenview) وجود دارد. از جمله مرورگرهای پرکاربرد رمزارز اتریوم نیز می توان اتراسکن(Etherscan) و اتپلورر(Ethplorer) را نام برد.
بیشتر بخوانید: مفهوم هش ریت در بلاکچین
مهم ترین کاربردهای جستجوگر بلاکچین چیست؟
همانطور که گفتیم رابط و عملکرد هر بلاکچینی مشابه با مرورگر اختصاصی خود است.
در ادامه با کاربردهای جستجوگر بلاکچین آشنا می شوید:
تاریخچه تراکنش یک آدرس مشخص
امکان بررسی و مشاهده تاریخچه هر آدرس عمومی بیت کوین، تعداد تراکنش های دریافتی، موجودی و... وجود دارد.
آدرس های ورودی و خروجی
امکان مشاهده آدرس های ورودی و خروجی یک تراکنش بیت کوین از طریق یکی از مرورگرهای بلاکچین بیت کوین وجود دارد.
فید تراکنش
امکان جستجوی هر کدام از تراکنش ها در بلاکی که جدیدا استخراج شده و به بلاکچین بیت کوین متصل باشد وجود دارد.
فید بلاک
بلاک های استخراج شده اخیر روی بلاکچین بیت کوین در مرورگرهای بلاکچین در قسمت Lastest Blocks قابل مشاهده هستند. کلیه مرورگرهای بلاکچینی به طور معمول ارائه دهنده فید زنده تمام بلاک های خود به ویژه بلاک های جدید اضافه شده به بلاکچین هستند.
تراکنش های دوباره خرج شده(double spend)
تعدادی از جستجوگرهای بلاکچینی قابلیت ثبت تراکنش های دوباره خرج شده بیت کوینی در 10 دقیقه اخیر را فراهم می کنند.
بلاک های استخراج شده
امکان بررسی اینکه کدام استخر استخراجی قادر به یافتن بلاک شده فراهم شده است. مثلا از این طریق می توانید بلاکی که توسط استخر استخراج ViaBTC پیدا شده است را ببینید.
وضعیت استخر حافظه(mempool)
امکان مشاهده وضعیت استخر حافظه با یک مرورگر بلاکچین فراهم شده است. همچنین تعداد تراکنش های تایید نشده و جزئیات تراکنش در آن ثبت می گردند.
مشاهده نخستین بلاک (genesis block)
اولین بلاک بلاکچین یا جنسس بلاک توسط مرورگرهای بلاکچین قابل مشاهده است. به طور مثال درون مرورگر بلاکچین بیت کوین امکان مشاهده اولین بلاک بلاکچین بیت کوین که در سال 2009 توسط ساتوشی ناکاموتو استخراج شد مشاهده شده است.
بزرگ ترین تراکنش روز
تعدادی از جستجوگرهای بلاکچین نظیر blockchain.info قادر به نگهداری داده های مربوط به بزرگ ترین تراکنش های بیت کوین در طول روز هستند.
بلاک های یتیم(orphaned blocks)
امکان مشاهده تعداد بلاک های یتیم شده و متصل نشده به بلاکچین بیت کوین وجود دارد.
بیشتر بخوانید: بیت کوین چیست؟
نمونه بررسی آدرس عمومی بیت کوین
هم اکنون در بازار چندین مرورگر بلاکچین بیت کوین وجود دارند. کافیست در گوگل یک جستجوی ساده انجام دهید تا با بسیاری از آنها آشنا شوید:
به عنوان مثال مرورگر Blockchain.com جزو محبوب ترین مرورگرهای بلاکچین بیت کوین به شمار می رود.
می خواهیم آدرس عمومی بیت کوین زیر را مورد بررسی قرار دهیم. برای این کار وارد مرورگر شده و در نوار جستجو آدرس عمومی بیت کوین را وارد می کنیم:
12rQa8VkxiqnAUXkouJZ5UqGeNhVaxVB4c
پس از وارد نمودن این عبارت اطلاعاتی نظیر تعداد کل بیت کوین های دریافت شده روی این آدرس، تعداد کل بیت کوین های ارسالی و موجودی نهایی در تصویر خروجی نمایش داده می شود.
علاوه بر اینها در صورت جستجوی شناسه تراکنش برای این آدرس به اطلاعاتی نظیر میزان ورودی و خروجی این تراکنش، تعداد تاییدها و هزینه های پرداختی برای آن دست می یابید.
بهترین روش جستجوی یک بلاکچین استفاده از مرورگر بلاکچین است.
در صورتی که قصد دارید سایت مرورگر بلاکچین یک ارز را بیابید کافیست در گوگل عبارت "Ripple explorer" را جستجو کنید. در اینجا به جای Ripple کافیست نام رمزارز مورد نظر خود را وارد کنید.
این دسته از مرورگرهای منبع باز منجر به ایجاد شفافیت و عدم تغییر رمزارزها می شوند. قابلیت دسترسی عمومی به دفترکل بلاکچین منجر به ایجاد یک سیستم غیرمتمرکز می شود.
جمع بندی
بلاکچین ها در واقع یک منبع اطلاعاتی بزرگ به منظور ذخیره و نگهداری اطلاعات مربوط به تراکنش های رمزارزها محسوب می گردند. مشابه زمانی که برای جستجوی اطلاعات درون اینترنت از مرورگرهایی نظیر فارکس یا کروم استفاده می کنیم، جهت بررسی داده های درون شبکه های بلاکچینی نیز به جستجوگر بلاکچین(Blockchain Explorer) نیاز خواهیم داشت. در این مطلب با مرورگر بلاکچینی، کاربردها و اطلاعاتی که در اختیار کاربران قرار می دهد آشنا شدیم.