یکی از اصلی ترین ویژگی هایی که باید در زمان خرید یک ارز دیجیتال مد نظر قرارداد لیکوییدیتی(Liquidity) یا همان نقدشوندگی است. اما سوالی که مطرح می شود این است که منظور از لیکوییدیتی چیست؟ در ادامه این مطلب با نقدینگی یا لیکوئید ارز دیجیتال آشنا می شوید. برای مثال در نظر بگیرید شما یکی از با ارزش ترین کتاب های جهان را در اختیار دارید اما در مکانی دور افتاده مانند جزیره زندگی می کنید. از آنجا که امکان خرید این کتاب در زمان کوتاه و با قیمت مناسب به راحتی وجود ندارد، این کتاب از نقدشوندگی خیلی اندکی برخوردار است. از این صحبت می توانیم به این نتیجه برسیم که یک دارایی مانند ارز دیجیتال زمانی نقدشوندگی بالایی دارد که در کوتاه ترین زمان ممکن و با قیمت روز به فروش برسد. بنابراین لازم است در زمان خرید یک ارز دیجیتال حتما میزان نقدشوندگی یا لیکوییدیتی آن ارز را در نظر بگیریم. در ادامه این مطلب می خواهیم بدانیم نقدشوندگی یا لیکوییدیتی ارزهای دیجیتال چیست. همچنین اهمیت نقدشوندگی در بازار ارزهای دیجیتال را مورد بررسی قرار دهیم.
بیشتر بخوانید: آشنایی با اصطلاحات و زبان تخصصی ارز دیجیتال
نقدشوندگی ارز دیجیتال چیست؟
توانایی خرید یا فروش یک دارایی یا یک سهام در کمترین زمان ممکن با قیمتی عادلانه را لیکوییدتی(Liquidity) یا نقدشوندگی می گویند.
برای مثال اگر مقداری ارز بیت کوین در اختیار دارید و قصد تبادل آن با تومان را دارید، نیاز به تعداد کافی خریدار خواهید داشت که بیت کوین شما را با قیمت جاری در بازار خریداری کنند.
در مثالی دیگر اگر ارزش مقدار بیت کوینی که برای فروش در اختیار دارید 100 میلیون باشد اما میزان سفارشات(درخواست) خرید بیت کوین معادل ارزش 50 میلیون باشد شما تنها می توانید نیمی از بیت کوین ها را با قیمت مناسب بازار به فروش برسانید. و برای فروش نیمی دیگر از بیت کوین ها لازم است تا زمان سفارش برای خرید منتظر بمانید. و یا آن را با قیمت کمتر از بازار به فروش برسانید. از طرفی با فروش بیت کوین در قیمت پایین تر از قیمت جاری ارزش آن را در بازار کم می کند. به دلیل اینکه میزان تقاضای کافی برای خرید بیت کوین با قیمت درخواستی شما وجود نداشته است.
تنها دارایی با بیشترین حجم نقدشوندگی در میان عموم مردم در سراسر جهان پول نقد(cash) است. دلیلش این است که با پول نقد می توان از آن برای خرید هر چیزی در کوتاه ترین زمان ممکن و به قیمت روز استفاده نمود. از طرفی همیشه برای پول نقد تقاضا وجود دارد.
از آنجا که بیت کوین از نقدشوندگی بیشتری در مقایسه با سایر رمزارزها برخوردار است، به عنوان پول نقد دنیای دیجیتال شناخته می شود. با این حال میزان نقدشوندگی بیت کوین هرگز به اندازه ارزهای فیات مانند دلار و یورو نخواهد بود.
حجم معاملات ارز دیجیتال و تفاوت آن با لیکوییدتی
ارزش کل معاملات مربوط به یک دارایی در یک بازه زمانی مشخص که اصولا در طی یک روز اندازه گیری می شود را حجم (Volume) معاملات می گویند.
رابطه بسیار نزدیکی میان حجم معاملات یک دارایی و میزان لیکوییدتی آن وجود دارد. اما در نظر داشته باشید در صورتی که حجم معاملات یکی ارز دیجیتال یا یک سهام زیاد باشد الزاما به این معنا نیست که آن سهام از نقدشوندگی بسیار بالایی برخوردار است.
به بیانی دیگر معاملاتی که تا کنون صورت گرفته را با کمک حجم اندازه گیری می کنند. اما نقدشوندگی اشاره به قیمت سفارشات خرید و فروش دارد که مورد تایید قرار می گیرند.
احتمالا فکر می کنید ارزهای دیجیتال باید میزان نقدشوندگی بالایی داشته باشند، اما همواره اینطور نیست. رمزارزهایی که میزان نقدشوندگی آنها از سایر رمزارزها بیشتر است از حجم معاملات بیشتری هم برخوردار هستند.
نرخ هر روزه برخی از معاملات ارزهای دیجیتال گاها کمتر از چند هزار دلار است. این در حالی است که در معاملات برخی رمزارزهای دیگر امکان جابه جایی میلیون ها دلار وجود دارد.
رمزارزهایی مثل بیت کوین و اتریوم مشکل نقدشوندگی یا لیکوییدیتی ندارند. اما اکثر رمزارزها با کمبود نقدشوندگی در بازار خود روبرو هستند.
اهمیت نقدشوندگی مربوط به زمانی است که شما یک آلت کوین را با لیکوییدتی پایین خریداری می کنید. در این صورت به احتمال زیاد در زمان فروش نمی توانید به قیمت دلخواهتان آن را بفروش برسانید. با توجه به این موضوع ترجیحا بهتر است رمزارزهای با نقدشوندگی بالا را برای خرید انتخاب کنید تا در هنگام فروش دچار مشکل نشوید.
لازم به ذکر است نقدشوندگی ممکن است بر اثر شرایط موجود در بازار دچار تغییرات زیادی شود. یکی از مواردی که می تواند تاثیر به سزایی در میزان نقدشوندگی بازار ایجاد کند بحران مالی است. در چنین شرایطی معامله گران با سرعت بیشتری برای فروش دارایی و خارج کردن پول خود اقدام می کنند.
بیشتر بخوانید: بازار گاوی و خرسی در ارز دیجیتال چیست؟
عوامل تاثیرگذار بر لیکوییدیتی ارزهای دیجیتال کدامند؟
- حجم معاملات
یکی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر لیکوییدیتی ارزهای دیجیتال حجم معاملات است. حجم معاملات یک رمزارز نیز به میزان کوین هایی که طی 24 ساعت گذشته در یک صرافی معامله شده اند اشاره دارد.
بنابراین حجم بالاتر معاملات یک ارز دیجیتال نشانگر این است که تعداد افراد بیشتری در حال معامله و خرید و فروش آن هستند. - صرافی ارز دیجیتال
بستری که از طریق آن رمزارزها بین افراد خریدار و فروشنده مبادله می شوند صرافی نامیده می شود. میزان ارزش بازار یک ارز دیجیتال زمانی افزایش می یابد که تعداد صرافی های بیشتری از معاملات آن ارز پشتیبانی کنند. از طرفی با امکان دسترسی تعداد بیشتری از افراد به آن رمزارز، لیکوییدیتی آن نیز بالا خواهد بود.
در حال حاضر حدود بیش از 200 صرافی ارز دیجیتال فعال در سراسر جهان وجود دارد که روز به روز به تعداد آنها نیز افزوده می شود. - پذیرش عمومی
زمانی که یک ارز دیجیتال توسط تعداد افراد زیادی مورد قبول و پذیرش واقع شود میزان اعتبار و موفقیت آن نیز بیشتر خواهد بود. بنابراین اهمیت پذیرش یک رمزارز به عنوان یک روش پرداخت توسط کسب و کارها در اینجا مشخص می گردد. این اتفاق منجر به افزایش کاربرد یک رمزارز خواهد شد. یکی از رمزارزهایی که به صورت روز افزون توسط کسب و کارهای مختلف به عنوان یک روش پرداخت آنلاین مورد استفاده قرار می گیرد بیت کوین است.
در حال حاضر بیشتر از حدود 400 هزار فروشنده در بین 182 کشور در جهان وجود دارند که ارزهای دیجیتال را به عنوان یک روش پرداخت تایید کرده اند. آمازون، اپل استور، ای بی، پی پال، آی بی ام و... از اصلی ترین شرکت هایی هستند که پذیرش ارزهای دیجیتال را شروع کرده اند. - قانونگذاری
از دیگر عوامل تاثیرگذار روی لیکوییدیتی ارزهای دیجیتال، قوانین و مقررات کشورهای گوناگون است. تعدادی از کشورها استفاده از ارزهای دیجیتال را ممنوع اعلام کرده اند که می تواند تاثیر منفی در میزان نقدشوندگی ارزهای دیجیتال در این کشورها شود.
زمانی که معامله ارزهای دیجیتال در یک کشور ممنوع باشد به این مفهوم است که هیچ گواهی یا مجوزی برای صرافی های ارز دیجیتال صادر نخواهد شد. این موضوع دسترسی مردم برای خرید و فروش ارز را دچار مشکل می کند. از آنجا که تعداد افراد لازم برای انجام معاملات یک دارایی وجود نداشته باشد آن دارایی از میزان نقدشوندگی کمتری برخوردار خواهد بود.
از آنجا که تعداد افراد کمتری برای فروش وجود دارند و در مقابل آن میزان تقاضا برای ارزهای دیجیتال زیاد است این اتفاق منجر به بالا رفتن قیمت ارزهای دیجیتال می شود.
استخر نقدینگی یا (Liquidity Pools) چیست؟
استخر نقدینگی در واقع استخری از توکن هاست که در یک قرارداد هوشمند قفل شده اند. این استخرها برای سهولت معاملات غیرمتمرکز وام دهی و سایر عملکردها استفاده می شوند.
استخرهای نقدینگی جزء اصلی هر صرافی به شمار می روند. تامین کنندگان نقدینگی یا لیکوییدیتی پراوایدرها کاربرانی هستند که مقداری یکسان از دو توکن را به منظور ایجاد بازار به یک استخر اضافه می کنند. این کاربران در ازای میزان ارز دیجیتالی که ارائه کرده اند متناسب با سهم خود از کل نقدینگی، مبلغی تحت عنوان کارمزد معاملات صورت گرفته در استخر دریافت می کنند.
بنکور(Bancor) از اولین پروتکل هایی بود که از استخر نقدینگی استفاده نمود. اما با شهرت صرافی یونی سواپ مورد توجه قرار گرفت و گسترش یافت. سوشی سواپ(SushiSwap)، بلنسر(Blabncer) و کرو(Curve) از محبوب ترین صرافی های ارز دیجیتال هستند که از استخر نقدینگی روی شبکه اتریوم بهره می برند. استخرهای نقدینگی روی این صرافی ها متشکل از توکن هایERC20 هستند.
بیشتر بخوانید: دیفای یا سیستم غیرمتمرکز چیست؟
یک مثال از نحوه کار استخر نقدینگی
صرافی یونی سواپ یک پروتکل صرافی غیرمتمرکز روی شبکه اتریوم است که به عنوان پروتکل نقدینگی خودکار به شمار می رود. در این صرافی ساده ترین حالت ایجاد نقدینگی وجود دو توکن با ارزش یکسان برای ایجاد یک جفت معاملاتی است.
به طور مثال فرض کنید دو توکن اتر(ETH) و یو اس دی سی(USDC) را در استخر داریم. در نظر بگیرید قیمت هر اتر معادل هزار USDC است. بنابراین لازم است تامین کنندگان نقدینگی ارزش مساوی از هر دو توکن را وارد استخر کنند. مثلا با واریز یک واحد اتر باید 1000 یو اس دی سی به استخر واریز گردد.
حال مفهوم نقدینگی موجود در استخر به این معناست زمانی که شخصی بخواهد توکن اتر را با توکن یو اس دی سی معامله کند، لازم نیست منتظر کسی برای انجام معامله باشد و می تواند بر اساس وجوه واریز شده اقدام به معامله کند.
LP ها یا همان لیکوییدیتی پراوایدرها متناسب با میزان مشارکتشان در این معامله پاداش دریافت می کنند. در این صورت با عرضه رمزارز مورد نیاز، سهم خود را از استخر به عنوان توکن جدید دریافت می کنند. در این مثال توکن جدید ایجاد شده USDCETH است.
در این استخر هر کاربر تامین کننده نقدینگی سهم کارمزد معاملات را متناسب به سهمش از استخر دریافت می کند. مثلا اگر در استخر USDCETH کارمزد معاملات 0.3 درصد باشد و میزان سهم یک تامین کننده از استخر 10 درصد باشد در واقع 10 درصد از 0.3 درصد کل معاملات به او تعلق می گیرد.
لازم است بدانید LP ها اگر قصد برداشت سهم خود از استخر لیکوییدیتی را داشتند باید توکن های استخر خود را بسوزانند.
بیشتر بخوانید: توکن سوزی در ارز دیجیتال چیست و چه تاثیری دارد؟
مفهوم لیکوییدیتی یا نقدشوندگی به قابلیت فروش سریع یک دارایی نظیر ارز دیجیتال با قیمت روز اشاره دارد.
بنابراین انتخاب ارزهای دیجیتال با نقدشوندگی بالا به منظور جلوگیری از وقوع مشکل در هنگام فروش بسیار حائز اهمیت است. برای مثال بیت کوین از نقدشوندگی بالایی برخوردار است و علت آن تقاضای زیاد برای خرید آن است. با توجه به این موضوع لازم است قبل از خرید ارزهای دیجیتال میزان لیکوییدیتی آن را ارزیابی کنید.