یکی از فاکتورهای اصلی در فناوری بلاک چین اوراکل است که نقش اصلی را در شیوه پاسخگویی بلاکچین به درخواست های کاربران ایفا می کند. اوراکل ها در واقع وظیفه برقراری ارتباط قراردادهای هوشمند با منابع داده خارجی را برعهده دارند. در این مطلب به بررسی مفهوم اوراکل در بلاک چین و موارد استفاده از آن می پردازیم.
اوراکل غیرمتمرکز چیست؟
اوراکل ها به عنوان سرویس های شخص ثالث داده های خارج از بلاک چین را به قراردادهای هوشمند ارسال می کنند. اوراکل ها در واقع یک پل ارتباطی بین قراردادهای هوشمند و فضای خارج از بلاکچین محسوب می شوند. با این کار دامنه فعالیت های قراردادهای هوشمند را افزایش می دهند. بر این اساس می توان نتیجه گرفت اوراکل خود یک منبع داده نیست. بلکه ارسال کننده منابع داده خارجی پس از تایید و احراز هویت است. اطلاعاتی که توسط اوراکل ها ارسال می شوند فرمت های مختلفی دارند. بعضی از انواع اورکل ها قادر هستند علاوه بر ارسال اطلاعات به قراردادهای هوشمند، آنها را به منابع خارجی ارسال کنند.
بیشتر بخوانید: تفاوت بیت کوین و بلاک چین چیست؟
نمونه ای از نحوه عملکرد اوراکل در بلاک چین
در نظر بگیرید دو نفر در رابطه با نتیجه یک مسابقه فوتبال دو تیم انگلیس و ایتالیا پیش بینی هایی می کنند. نفر اول بر این عقیده است که تیم انگلیس برنده بازی است و نفر دوم نظری مخالف داشته و معتقد است ایتالیا پیروز می شود. آنها در نهایت تصمیم می گیرند یک مبلغ مشخصی را در یک قرارداد هوشمند بلاک کرده تا پس از اعلام نتایج به فرد برنده داده شود.
از آنجا که قراردادهوشمند برای اطلاع یافتن از نتیجه مسابقه نیاز به داده های خارجی دارد اوراکل این وظیفه را برعهده گرفته و پس از دریافت داده ها آنها را به قراردادهای هوشمند ارسال می کند. در پایان کار قراردادهوشمند بر اساس داده های دریافتی عمل کرده و مبلغ مشخص شده را به فرد برنده اعطا می کند.
انواع اوراکل ها در بلاک چین
به طور کلی اوراکل ها بر اساس میزان سطح کیفیت داده ها به سه دسته زیر تقسیم می شوند:
- منبع داده: سخت افزاری یا نرم افزاری
- مسیر داده: ورودی یا خروجی
- اعتماد: متمرکز یا غیرمتمرکز
در ادامه هر یک را به طور خلاصه شرح می دهیم.
بیشتر بخوانید: کریپتوپانکس چیست؟
اوراکل سخت افزاری
این دسته از اوراکل ها داده های فیزیکی را از دنیای واقعی به دست آورده و آنها را در دسترس قراردادهای هوشمند قرار می دهند. امکان ارسال این نوع اطلاعات از طریق اسکنر بارکد، سنسورهای الکترونیکی و دیگر دستگاه های داده خوان وجود دارد. به طور کلی اوراکل های سخت افزاری وقایع و رویدادهای دنیای واقعی را برای اینکه برای قراردادهای هوشمند قابل درک باشند به محتوای دیجیتالی تبدیل می کنند.
مثلا می توان سنسوری را در نظر گرفت که به محض رسیدن کامیون حامل کالا در محل بارگیری، یک سری اطلاعات برای قراردادهوشمند ارسال می کند تا بر این اساس یک تصمیم گرفته شود.
اوراکل نرم افزاری
از طریق ارتباط با منبع های اطلاعاتی آنلاین داده ها را به بلاکچین انتقال می دهد. این اطلاعات به دست آمده می تواند از سرورها، پایگاه های داده آنلاین و وب سایت ها باشد.
به دلیل آنلاین بودن اوراکل های نرم افزاری، امکان ارسال سریع اطلاعات به قراردادهای هوشمند فراهم شده است. این ویژگی اوراکل های نرم افزاری را تبدیل به یکی از رایج ترین اوراکل های بلاکچین کرده است. اطلاعات لحظه ای یک شرکت هواپیمایی، نرخ نوسان ارز و قیمت یک دارایی دیجیتال از جمله اطلاعاتی است که توسط اوراکل های نرم افزاری ارائه می شود.
اوراکل های ورودی و خروجی
اوراکل های ورودی ارسال کننده داده ها از منابع خارجی به قراردادهای هوشمند هستند و اوراکل های خروجی وظیفه ارسال داده های قراردادهای هوشمند به دنیای خارج را برعهده دارند.
از نمونه اوراکل های ورودی می توان سنسور اندازه گیری دما را نام برد که داده های مربوط به دما را به یک قرارداد هوشمند ارسال می کند. اما قفل هوشمند نمونه ای از یک اوراکل خروجی محسوب می شود که با واریز مبلغ به نشانی مشخص شده، اطلاعات قرارداد هوشمند از طریق این اوراکل به فانکشن مربوطه ارسال شده و قفل را باز می کند.
بیشتر بخوانید: بلاکچین چیست؟
اوراکل های متمرکز و غیرمتمرکز
یک اوراکل متمرکز در واقع یک سازمان یا نهاد واحد است که تامین کننده داده های قرارداد هوشمند فقط از یک منبع اطلاعاتی است. در این صورت کارایی قرارداد هوشمند وابسته به نهادی است که با اوراکل در ارتباط است. در این اوراکل نفوذ یک شخص مخرب می تواند روی عملکرد قرارداد هوشمند تاثیر مستقیم بگذارد. بنابراین اصلی ترین مشکل اوراکل های متمرکز را می توان اتکای آنها به یک منبع اطلاعاتی واحد دانست. زیرا این موضوع باعث می شود قراردادهای هوشمند در برابر حملات هکرها آسیب پذیرتر شوند.
اما در طرف دیگر اوراکل های غیرمتمرکز از چندین منبع خارجی برای تامین داده های قراردادهای هوشمند استفاده می کنند. با توجه به اینکه این دسته از اوراکل ها با اجماع بین داده ها و منابع خارجی اعتبار و صحت داده های ارسالی را معین می کنند به آنها اوراکل های اجماع هم می گویند. بعضی از پروژه های بلاک چینی خدمات ارائه شده توسط اوراکل های غیرمتمرکز را برای دیگر بلاک چین ها ارائه می دهند. اوراکل های غیرمتمرکز برای بازارهای پیش بینی می توانند مفید باشند.
بیشتر بخوانید: قرارداد هوشمند چیست؟
اوراکل انسانی
در برخی مواقع انسان های دارای دانش تخصصی نیز میتوانند همانند یک اوراکل عمل کنند. به این شکل که پس از بررسی درست بودن اطلاعات توسط منابع مختلف آنها را برای قراردادهای هوشمند ترجمه می کنند. با توجه به اینکه در این نوع اوراکل ها افراد اطلاعات خود را به صورت رمزنگاری تایید می کنند، احتمال اینکه این اطلاعات توسط کلاهبرداران جعل شود بسیار کم است.
اوراکل اختصاصی
در یک قرارداد هوشمند خاص از اوراکل اختصاصی استفاده می گردد. در این صورت اگر یک نفر بخواهد از چندین قرارداد هوشمند استفاده کند لازم است به تعداد آنها از اوراکل های اختصاصی استفاده نماید. بر این اساس استفاده از این نوع اوراکل هزینه زیادی را دربردارد. این نوع اوراکل مناسب شرکت هایی که تمایل دارند از چندین منابع داده مختلف استفاده کنند نخواهد بود. اما از طرفی با توجه به اینکه این اوراکل ها از همان اول به یک قرارداد هوشمند اختصاص داده می شوند، توسعه دهندگان می توانند راحت تر آنها را بر اساس نیاز های خود تنظیم نمایند.
بیشتر بخوانید: دیفای یا سیستم غیرمتمرکز چیست؟
مشکلات و چالش های اصلی اوراکل ها
- در صورت به خطر افتادن اوراکل ها، قراردادهای هوشمند متکی بر آنها نیز در معرض خطر قرار می گیرد.
- به کاربردن اوراکل های متمرکز منجر به باطل شدن مزیت قراردادهای هوشمند و افزایش احتمال خطرات می شود.
- در قراردادهای هوشمند تصمیمات بر اساس داده های اوراکل گرفته می شود. بنابراین آنها نقش مهمی در یک اکوسیستم بلاک چینی ایفا می کنند. اما چالش و مشکل اصلی اوراکل ها امکان دستکاری و تغییر منابع اطلاعاتی است که به آنها اتکا کرده اند. این اتفاق معمولا توسط هکرها صورت می گیرد. در صورت وقوع این اتفاق و هک شدن یک منبع داده، اطلاعات غلط به یک اوراکل ارسال شده و قرارداد هوشمند مطابق با اهداف هکر اجرا می گردد.
- با توجه به اینکه اوراکل ها سرویس های شخص ثالثی هستند که جزوی از ساز و کار اجماع بلاک چین به شمار نمی روند، شامل مکانیسم های امنیتی که این زیرساخت ارائه می دهد نخواهند بود. در این صورت تایید داده هایی که توسط اوراکل جمع آوری می شود سخت می گردد. علاوه بر این با توجه به نوع اوراکل بلاک چین درصد دستکاری و هک اطلاعات افزایش خواهد یافت.
تعدادی از پروژه های اوراکل در بلاکچین
- چین لینک (Chainlink)
یکی از برترین ارائه دهندگان اوراکل در بلاک چین در سال 2020 به شمار می رود. چین لینک در واقع یک نرم افزار واسط است که داده های مورد نیاز قراردادهای هوشمند را از پلتفرم های خارج از زنجیره ای دریافت می کند. این اکوسیستم شامل بیش از 50 پروژه بلاک چینی و 100 شرکت نرم افزاری است. - تلور(Tellor)
یکی از انواع اورکل های غیرمتمرکز است که در آن تعدادی از ماینرهای مبتنی بر الگوریتم اجماع اثبات کار به منظور دریافت داده های قرادادهای هوشمند با یکدیگر رقابت می کنند. - دیا(DIA)
هدف اصلی از ارائه پروژه دیا ایجاد یک شبکه معاملاتی متن باز برای حذف واسطه ها، بالا بردن امنیت و افزایش سرعت تبادلات جهانی است. آموزش سرمایه گذاری به صورت آنلاین و ارائه داده های آنی از دیگر اهداف این پروژه به شمار می روند. - بند پروتکل(Band protocol)
یک شبکه اوراکل است که روی بلاک چین Cosmos اجرا می شود. این پروژه توسط برنامه های مالی غیرمتمرکز مورد استفاده قرار می گیرد. محبوبیت این پروژه به دلیل استفاده از اوراکل میان زنجیره ای بر بستر اتریوم است که امکان اتصال منابع داده خارجی به روشی کاملا مقیاس پذیر توسط قراردادهای هوشمند را فراهم می کند. در واقع این یک نرم افزار است که کاربران را تشویق می کند داده های دنیای واقعی را به اپلیکیشن های غیرمتمرکز در بلاک چین متصل کنند.
بیشتر بخوانید: الگوریتم اجماع اثبات کار چیست؟
در این مطلب سعی کردیم به بیانی ساده شما را با مفهوم اوراکل در بلاک چین آشنا کنیم. اوراکل ها در واقع به عنوان سرویس های شخص ثالث شناخته می شوند که وظیفه ارسال داده های خارج از بلاک چین را به قراردادهای هوشمند دارند. اوراکل ها انواع مختلفی دارند و به سه دسته کلی تقسیم می شوند. چین لینک، تلور، دیا و بند پروتکل از جمله پروژه های اوراکل در بلاکچین هستند. لازم است بدانید استفاده از اوراکل ها علاوه بر مزیت های فراوان ، مشکلات و چالش هایی را نیز به همراه دارند.